Đến nay, hầu hết các loại thực phẩm cơ bản chủ yếu xuất phát từ các loại ngũ cốc như lúa, lúa mì, lúa mạch, lúa mạch đen, ngô cùng các loại củ giàu tinh bột và các loại rau như: khoai tây, khoai lang, khoai môn, sắn.

Các thực phẩm khác bao gồm các loại đậu khô, cao lương, và các loại trái cây như chuối, Táo tây cũng là loại trái cây có độ phổ biến... Thực phẩm thiết yếu cũng có thể thêm các loại tùy thuộc vào khu vực địa lý, sinh thái như rau dền, rau máu, dầu ô liu, dầu dừa và đường.

Gạo là mặt hàng thực phẩm thiết yếu phổ biến nhất chủ yếu sử dụng để nấu chín thành cơm cung cấp thực đơn phổ biến cho toàn cầu, nhất là các nước ở châu Á. Còn lại hầu hết các loại ngũ cốc khác được xay thành các loại bột như bột mì hoặc bột lúa mì được sử dụng để làm cho bánh mì, mì hoặc mì ống đặc biệt phổ biến ở các nước châu Âu, châu Phi. Bắp phổ biến ở châu Mỹ và có hình thức bột bắp. Các loại rau củ nghiền có thể được sử dụng để bổ sung vào các món ăn như cháo, súp.... (đặc biệt là đậu xanh) và các loại rau củ giàu tinh bột cũng có thể được thực hiện thành bột.

Ngày nay, các mặt hàng thực phẩm thiết yếu có chủng loại ngày càng rộng hơn như bao gồm các mặt hàng chủ yếu như thịt heo, thịt gia cầm, gia súc, thuỷ hải sản.[2] Trong các loại thịt thì thịt heo là phổ biến nhất, kế đến là thịt gà và thịt bò.